Güney Amerika’da yetişen bir tür adaçayı olan Salvia hispanica, tüm dünyada Chia (Çiya) bitkisi olarak biliniyor. Bu bitkinin tohumları ise Chia tohumu olarak satılıyor ve kullanılıyor.
Chia tohumu, yüksek besin değeri ve sağlık faydaları ile bilinen bir gıdadır. Chia tohumu, omega-3 yağ asitleri, protein, lif, kalsiyum, magnezyum, fosfor ve demir gibi mineraller bakımından zengindir.
Ortalama 2 yemek kaşığı chia tohumu, 139 kalori, 4 gram protein, 9 gram yağ, 12 gram karbonhidrat ve 11 gram lif içeriyor. Besin değeri yönünden düşük kalori, yüksek posalı, kaliteli protein ve kalsiyum içeriği nedeniyle tercih edilen chia tohumunun rastgele tüketilmemesi gerekiyor. Özellikle bazı hastalıklarda bu besinler yarardan çok zarar getirebiliyor.
İşte, besin değeri yönünden düşük kalorili, yüksek posalı, kaliteli protein ve kalsiyum içeriği ile beslenmede tercih edilen chia tohumunun önemli faydaları:
Vücudumuzdaki serbest radikallerle mücadele ederek kalp hastalıkları, kanser ve yaşlanmaya karşı savaşan antioksidanlar açısından zengindir. Aynı zamanda chia tohumu ve yağı tokoferol, fitosterol, karetenoiddoğal antioksidan havuzuna sahiptir.
Toplam diyetsel lif (TDF) içeriği günlük diyet içeriğinde önemli bir kaynak olduğundan sağlık üzerinde yararlı etkileri bulunuyor. Keten tohumu, buğday, arpa, mısır soya fasulyesi gibi besinlerden daha fazla posa içeriğine sahip olan chia tohumunun kardiyovasküler hastalıklar, kanser ve tip 2 diyabete karşı koruyucu etkisinin yanı sıra kilo vermeye de katkısı olduğu düşünülüyor. Chia tohumu, su ile temas ettiğinde oluşan jelimsi yapı tok kalmaya yardımcı oluyor. İki yemek kaşığı chia tohumu 11 gram lif içeriği ile günlük lif ihtiyacımızın yüzde 42 sini sağlıyor. Kendi ağırlığını 12 kez emerek doygunluk sağladığı için iki yemek kaşığı chia ile günlük kalori alımını azaltmak mümkün olabiliyor.
Chia tohumu doymamış yağ asitlerinden zengin ve yaklaşık yüzde 60 linolenic asit (n-3) içeriğine sahiptir. Omega3 yağ asitleri bakımından oldukça zengin olan chia tohumları, somondan da daha yüksek oranda Omega 3 içeriyor. Dolayısıyla kolesterolü düşürerek kalp sağlığı açısından çok önemli olduğu bilinen Omega 3 ihtiyacını karşılamak için chia tohumu tercih edilebilecek ürünler arasında yer alıyor.
Chia tohumu sütten altı kat daha fazla kalsiyum içeriyor. Bu özelliği ile vejetaryenler, süt ve süt ürünlerine karşı duyarlı kişilerin, osteoporoz öyküsü olanların, menopoz süresince artan kalsiyum ihtiyacını karşılamak isteyenlerin beslenmesinde rahatlıkla kullanabileceği bir besin.
Chia tohumu glüten içermediği için, çölyak hastaları, glütene karşı hassasiyeti olanlar ve crohn hastalarının da tercih edebileceği sağlıklı bir besin olarak gösteriliyor.
Kan şekerini dengeleyen ve çinko açısından da zengin olan chia, vücuttaki iştah mekanizmasını düzenleyen leptin hormonunun artmasına yardımcı oluyor. Aynı zamanda en iyi bitkisel protein kaynakları arasında yer alıyor. Chia tohumu, zengin lif içeriği yanında en iyi bitkisel protein kaynakları arasında yer alıyor. Sindirimi yavaşlatma özelliği de olan chia tohumu kilo vermek isteyenlerin de diyet listelerinde yer buluyor.
Protein sentezinde görev alan esansiyel aminoasitleri içerdiğinden dolayı chia tohumları, protein kalitesi yönünden diğer tahıl, baklagiller ve yağlı tohumlara göre daha zengindir.
